Rak szyjki macicy - czy szczepionka przed nim chroni?

Rak szyjki macicy – czy szczepienia przeciw wirusowi HPV zapobiega tej chorobie?

Na rozwój raka szyjki macicy wpływa wiele różnych czynników. Istnieje wyraźny związek między aktywnością seksualną kobiety a ryzykiem powstania stanu przedrakowego lub raka szyjki macicy.

dr n. med. Witold Rogiewicz – specjalista ginekolog położnik, ultrasonolog

Kilkakrotnie zetknęłam się z reklamą zalecająca drogie szczepienia przeciw rakowi szyjki macicy. Pytanie: czy warto zainwestować w taką szczepionkę?

Szczepionki przeciwko rakowi macicy to bardzo modny temat od 15 lat, kiedy to przyznano nagrodę Nobla za odkrycie, że rak szyjki macicy związany jest z występowaniem wirusa brodawczaka ludzkiego czyi wirusa HPV.

Szczepienie ma sens

Odpowiadam – tak! szczepienie jest jak najbardziej sensowne. Nie jest to głupia szczepionka nie wiadomo na co, ale chroni kobietę przed 90% nowotworów szyjki macicy. Jest sens wziąć ją w każdym wieku: pierwsze badania jakie zrobione odbyły się w grupie 9-26 lat, w związku z czym powstało mylne przekonanie, że jest to szczepionka dla młodych dziewic. Nieprawda: szcepimy także współżyjące dorosłe pacjentki.

Na Zachodzie szczepi się również panów, bo to oni przenoszą wirusa brodawczaka sami mając kłykciny.

Szczepionki te regularnie tanieją – w tej chwili cena szczepionki waha się od 250 do 300 PLN. Potrzebujemy 3 takie szcepionki.

Rak szyjki macicy – profilaktyka

Wcześnie rozpoczęte współżycie seksualne i zmiany partnerów ułatwiają infekcje wirusem karcinogennym, przenoszonym drogą płciową. W wielu przypadkach jest on właśnie odpowiedzialny za raka szyjki macicy. Seks z wieloma partnerami zwiększa zagrożenie tą chorobą. Z reguły ujawnia się w odległym czasie od stosunku seksualnego, podczas którego kobieta została zarażona.

Rak szyjki macicy jest nowotworem złośliwym, który globalnie ciągle stanowi poważny problem zdrowotny i społeczny. Na świecie w ciągu roku rozpoznaje się około 500 000 przypadków nowych zachorowań, a ponad połowa kobiet umiera z powodu tej choroby. Polska należy do krajów o stosunkowo wysokiej zachorowalności i umieralności na raka szyjki macicy. Jest on drugim pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym u kobiet do 45 roku życia. Co roku około 3500 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a codziennie w naszym kraju umiera około 5 chorych kobiet. Liczba zgonów na ten nowotwór stawia Polskę na jednym z pierwszych miejsc w Europie!

Co to jest wirus brodawczaka ludzkiego?

szczepionka — **Szczepienie przeciwko HPV** nie jest w Polsce obowiązkowe i jest dosyć drogie – w sumie należy wydać na nie około 900 PLN. Jest to jednak niewątpliwie bardzo dobra inwestycja w zdrowie, a czasem nawet życie dziecka. W Polsce szcepionka niestety nie jest refundowana – 30 krajów na świecie refunduje ją całkowicie lub częściowo.

Wirusy brodawczaka ludzkiego są najczęstszymi czynnikami zakaźnymi przenoszonymi drogą płciową wśród ludzi. Przenoszone drogą płciową typy genitalne HPV są najważniejszą przyczyną raka szyjki macicy oraz brodawek płciowych i brodawczaków krtani. HPV może się przyczyniać do powstawania innych, rzadszych nowotworów takich jak np. raki pochwy i sromu czy rak prącia i odbytu.

Do zakażenia HPV najczęściej dochodzi przez kontakt seksualny (także oralny), lub przez zakażone ręce w trakcie styczności z narządami płciowymi. Możliwe jest też przeniesienie zakażenia HPV na noworodka w czasie porodu lub na dziecko w czasie bliskich kontaktów nieseksualnych np. w trakcie wspólnej kąpieli w wannie z zakażonym dorosłym. Każdy mężczyzna i każda kobieta, którzy kiedykolwiek mieli kontakt seksualny mogli ulec zakażeniu HPV.

Wirusy brodawczaka ludzkiego jako najczęstsze zakażenie przenoszone drogą płciową występują powszechnie na całym świecie. Szacuje się, że w ciągu życia kontakt z wirusem ma przynajmniej 50% osób aktywnych seksualnie.

Szczepionka przeciw wirusowi HPV

Szczepienie ochronne przeciwko HPV jest skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom wywołanym przez najważniejsze genitalne typy wirusa odpowiedzialne za większość przypadków raka szyjki macicy i brodawek płciowych. Warto zaszczepić dzieci – na długo przed ich inicjacją seksualną, najlepiej między 9 a 12 rokiem życia

Dostępne szczepionki przeciw HPV

W Polsce dostępne są 2 różne szczepionki przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego w postaci zastrzyków do podawania domięśniowego:

Cervarix przeciwko 2 typom HPV, rakotwórczym wirusom: HPV16 i HPV18
Silgard przeciwko 4 typom HPV, rakotwórczym wirusom HPV16 i HPV18 oraz HPV6 i HPV11 odpowiedzialnym za brodawki płciowe (kłykciny).

Obie szczepionki wymagają podania 3 dawek.

Czy szczepienie jest skuteczne?

Szacuje się, że obie szczepionki po podaniu wszystkich zalecanych 3 dawek zmniejszają ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy o około 70%. Uwaga!!! Szczepienie chroni przed znakomitą większości, ale jednak nie przed wszystkimi rodzajami raka szyjki macicy, dlatego konieczne jest regularne powtarzanie badań, głownie cytologii

Obie szczepionki są bezpieczne i dobrze tolerowane. Jak dotąd nie zauważono, by powodowały u osób szczepionych istotne problemy zdrowotne. Należą do szczepionek „zabitych” (to znaczy, że nie zawierają żywych wirusów, a tylko niektóre ich antygeny – białka, które nie mogą spowodować zachorowania zaszczepionej osoby, są natomiast wystarczające do wywołania odporności na wirusa), zatem są bezpieczne także dla osób z zaburzeniami odporności. Jak w przypadku każdego leku, jest możliwe, że u niektórych szczepionych wystąpią działania niepożądane. Najczęściej są to odczyny miejscowe w postaci bólu i niewielkiego obrzęku w miejscu szczepienia. Zdarzają się omdlenia, które mogą wystąpić po każdym szczepieniu, szczególnie u młodzieży i u młodych osób dorosłych. Z tego powodu zaleca się pozostanie na 15-minutowej obserwacji po szczepieniu.