Niepełnosprawność intelektualna to takie zaburzenie rozwojowe, które powoduje obniżenie poziomu funkcjonowania intelektualnego. Niepełnosprawność ta związana jest z upośledzeniem funkcji społecznych i zdolności adaptacyjnych.
Autyzm, Zespół Aspergera, Zespół Downa – to terminy, z którymi stykamy się bardzo często, ale pojęcie o nich mamy mgliste. Trzeba sobie zdać sprawę, że osoba z zaburzeniem jest dalej istota społeczną, seksualną. Jeśli należy do wysoko funkcjonujących będzie chciała się w pełni zrealizować. Zacznijmy jednak od tego czym jest niepełnosprawność intelektualna
Materiał publikowany we współpracy z Fundacją Potrafię pomóc – organizatora Konferencji Oblicza seksualności osób niepełnosprawnych
Prof. Remigiusz Kijak – pedagog specjalny, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Rzeszowski, niepelnosprawnoscirehabilitacja.com
Co dokładnie rozumiemy przez niepełnosprawność intelektualną?
Osoba z niepełnosprawnością intelektualną jest to bardzo pojemne pojęcie. Kryje się pod nim bardzo wiele różnych, bardzo często złożonych zaburzeń rozwojowych. W klasyfikacjach wyodrębnia się cztery stopnie niepełnosprawności intelektualnej, od lekkiej przez głębszą do głębokiej. Każda z tych niepełnosprawności wiąże się z rozmaitymi zaburzeniami w sferze poznawczej, emocjonalnej i sferze funkcjonowania społecznego.
Stopień niepełnosprawności a życie codzienne
Funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością intelektualną zależy również od całego kontekstu środowiska i otoczenia, w jakim osoby funkcjonują i żyją. Oczywiście najlepiej będą funkcjonować osoby z niepełnosprawnością lekkiego stopnia, a najtrudniej i najwięcej różnego rodzaju ograniczeń rozwojowych będą miały osoby z głębokim stopniem niepełnosprawności. W tym przypadku formy terapii, wsparcia i rehabilitacji będą najbardziej rozbudowane i zmierzające często tak naprawdę w kierunku usprawniania fizycznego i rehabilitacji ruchowej. Działania te są nakierowane również na samoobsługę i to wszystko, co dotyczy opanowywania podstawowych funkcji życiowych.
Przyczyny niepełnosprawności intelektualnej – genetyczne i nieswoiste
Podłoże niepełnosprawności intelektualnej to uwarunkowanie genetyczne , gdzie niepełnosprawność intelektualna powstaje w wyniku wadliwości działania genów. Większość niepełnosprawności intelektualnych są to zaburzenia nieswoiste. Nie do końca znamy ich przyczynę. Ta niepełnosprawność intelektualna może powstawać z bardzo różnych powodów.
Pierwsza grupa, choć najmniej liczna – mówi się o kilku procentach zaburzeń na tle genetycznym, jest również najbardziej złożoną grupą zaburzeń rozwojowych. Mamy tutaj na przykład osoby z różnymi postaciami zespołu Downa, które powstają na poziomie trisomii chromosomu. Są tu również osoby, które można zaliczać do spectrum różnego rodzaju zaburzeń rozwojowych, na przykład zaburzeń autystycznych, możemy mówić też o FAS (alkoholowy zespół płodowy), który również jest zaburzeniem rozwojowym i może w nim powstawać niepełnosprawność intelektualna.
Poziom zaburzenia intelektualnego
Poziom zaburzenia intelektualnego jest bardzo zróżnicowany, nie jest on nigdy jednoznaczny i nie jesteśmy w stanie jednoznacznie go określać. Możemy mówić o osobach wysoko i nisko funkcjonujących w obrębie jednej grupy zaburzeń rozwojowych. Zaburzenia rozwojowe nie są więc jednorodne, bo mówimy o całym spektrum zaburzeń. Mogą to oczywiście być bardzo złożone jednostki chorobowe, którym współtowarzyszą niepełnosprawności intelektualne – na przykład, kiedy niepełnosprawność intelektualna jest jednym z elementów tych zaburzeń, ale może ich być znacznie więcej. Mogą przecież występować zaburzenia komunikacyjne, różnego rodzaju deformacje, jak w zespole Patau. Tych zaburzeń w obrębie tak zwanego podłoża genetycznego będzie bardzo dużo.
Z kolei u osób, które mają nieswoiste przyczyny niepełnosprawności rozwój fizyczny i ruchowy jest zazwyczaj prawidłowy, natomiast różnego rodzaju ograniczenia intelektualne będą wpływały na ich funkcjonowanie w wymiarze społecznym i emocjonalnym.
Poziom zaburzenia intelektualnego jest bardzo zróżnicowany. Możemy mówić o osobach wysoko i nisko funkcjonujących w obrębie jednej grupy zaburzeń rozwojowych. Zaburzenia rozwojowe nie są więc jednorodne, bo mówimy o całym spektrum zaburzeń. O specyfice zaburzeń intelektualnych mówi pedagog specjalny Remigiusz Kijak
Dodaj komentarz