Markery nowotworowe – podstawowe narzędzie onkologa.
Każdy nowotwór ma swój specyficzny marker – jego podwyższony poziom może, ale nie musi oznaczać zmiany nowotworowe.
prof. Mariusz Bidziński – ginekolog położnik
Co to są dokładnie markery nowotworowe,w jaki sposób się je oznacza i jak interpretuje; jakie markery należy oznaczyć przy podejrzeniu nowotworu jajnika, piersi, szyjki macicy?”
Markery nowotworowe to substancje wydzielane do surowicy krwi przez guz.
Nie są one jednak na tyle specyficzne, żeby determinować tylko pojawienie się zmian nowotworowych. W przypadkach zmian łagodnych i stanów zapalnych niektóre markery są podwyższone, a więc wyniki należy interpretować w całości obrazu. Nie można na podstawie samego markera rozpoznawać nowotworu. Często zdarzają się pacjentki, które na podstawie informacji o podwyższonych markerach same diagnozują u siebie raka. Niesłusznie; obecność mięśniaków macicy, czy nawet stanów zapalnych jelit może markery stymulować do wzrostu.
Jak oznaczamy markery?
Markery oznaczamy z krwi – pobiera się krew i specjalnymi technikami oznacza się te substancje i porównuje z wycechowanymi normami. Jeśli te normy są przekroczone wymagają uwagi lekarza. Powtarzam jeszcze raz: sam marker nie daje nam jeszcze podstaw do rozpoznania choroby nowotworowej.
Interpretacja markerów
W przypadku nowotworów marker może służyć nie tylko do podparcia diagnozy wtedy, gdy również inne elementy wskazują, że mamy do czynienia z nowotoworem – wtedy marker służy nam jako element pomocniczy. Jest za to bardzo przydatny w trakcie leczenia. Wysokie poziomy markera podczas leczenia pomagają dokładnie określić jego skuteczność – jeśli markery obniżają się to znaczy, że nasze postępowanie jest właściwe; jeżeli rosną lub pozostają na tym samym poziomie to możemy wątpić czy nasze leczenie jest skuteczne i myśleć o innych wariantach.
Test Roma – markery raka jajnika
Jeśli chodzi o raka jajnika to stosowanym testem jest test Roma (ang. Risk of Ovarian Malignancy Algorithm). Jest to połączenie dwóch markerów CA125 i HE4. Ten kompleksowy układ powoduje, że mamy dużo większą czułość i specyficzność tego testu. Kiedyś oznaczano tylko CA125, ale jak wspomniałem, był to marker, który był podwyższony także w wielu wypadkach nieonkologicznych. Połączenie tych dwóch substancji i oznaczanie ich razem daje większą gwarancję, że możemy bardziej trafnie przepowiadać czy jest to zmiana o charakterze łagodnym czy też nie.
Markery raka piersi i szyjki macicy
W wypadku raka piersi mamy marker CA15 – 3; w przypadku raka szyjki macicy jest to marker SCC. Mamy więc wiele narzędzi, ale ponownie zaznaczam, że nie są to substancje specyficzne dla nowotworu, a więc na postawie tylko ich podniesionego stężenia nie jesteśmy w stanie rozpoznawać choroby. Także prosze powstrzymać się od samodzielnej interpretacji i nie poddawać się złym emocjom.
Markery genetyczne
Na podstawie badań genetycznych możemy określić czy mamy tak zwane predyspozycje do zachorowania.
Znamy pewne geny, które uszkodzone lub niewłaściwie sprofilowane mogą rzeczywiście powodować powstawanie nowotworów. Takim najbardziej znanym genem jest BRCA1 i BRCA2 – dwa geny, których mutacje mogą wywołać u większej liczby osób nowotwory. Inaczej mówiąc: jeżeli ktoś ma taki gen zmutowany to jego szansa na zachorowanie na raka piersi lub jajnika wzrasta dwukrotnie.
Podwyższone stęzenie markerów nowotoworowych to system wczesnego ostrzegania organizmu przez zagrożeniem nowotoworowym. Nie zawsze podwyższony marker oznacza chorobę - na ich wzrost wpływają stany zapalne, mięśniali macicy, endometrioza - tłumaczy profesor Mariusz Bidziński
Dodaj komentarz