Mięśnie dna miednicy po porodzie są osłabione i wymagają rehabilitacji.
Jak, kiedy i w jakiej pozycji rozpocząć ćwiczenia mięśni krocza po porodzie.
mgr Elżbieta Kaden – terapeutka biofeedback, prowadzi Poradnię Wczesnej Rehabilitacji Poporodowej i Uroginekologicznej Centrum Medycznego “Żelazna”
Jak powinna przebiegać prawidłowa rehabilitacja mięśni Kegla po porodzie
Od przebiegu porodu, od przebiegu ciąży, od wielu czynników, na które nie mamy wpływu zależy stan mięśni krocza oraz samego krocza po porodzie i po ciąży. Podejście do rehabilitacji musi więc być także bardzo indywidualne.
Kiedy rozpocząć ćwiczenia mięśni dna miednicy?
Ja osobiście nie jestem zwolenniczką bardzo wczesnego ćwiczenia mięśni dna miednicy tuż po porodzie. Dlaczego? Dlatego, że w tym obrębie mamy do czynienia z różnym progiem bólowym. Jeżeli boli, to nie kurczymy tego mięśnia w sposób właściwy, bo ból nam to skutecznie uniemożliwia. Próby, oczywiście, podejmować należy i jeżeli kobieta we wczesnym połogu stwierdzi, że ból nie jest dotkliwy to może próbować kurczyć mięśnie i je dokładnie rozluźniać w pozycji optymalnej.
Optymalna pozycja dla ćwiczeń mięśni dna macicy w okresie połogu.
Jaka pozycja byłaby tu pozycja optymalną? Taka, kiedy kładziemy się na dywanie na plecach, a łydki podeprzemy np. krzesłem, piłką do ćwiczeń w taki sposób, żeby swobodnie całe opierały się na tym podłożu. Tworzymy kat prosty między udami i kolanami oraz kąt prosty między udami i tułowiem. Taka pozycja powoduje rozluźnienie całego obrębu miednicy a także cofnięcie dna miednicy do góry. Mało tego: ta pozycja umożliwi także dokładne wyczucie grupy mięśni ćwiczonych i zdecydowanie ułatwi ćwiczenie. Na początku prosiłabym, a właściwie zalecała, żeby wykonywać krótkie skurcze. Warto wykonać test i spróbować pięciu szybkich, jednosekundowych skurczów, po każdym pani powinna zrelaksować się przynajmniej trzy do pięciu sekund. Czyli ćwiczymy: skurcz (1 sekunda) – rozluźnienie (liczymy 1,2,3,) skurcz (1) – rozluźnienie (1,2,3) itd. Jeżeli w trakcie wykonywania tych pięciu skurczów nie poczujemy zmęczeni w obrębie miednicy i “niepokoju” w kroczu, to możemy po krótkiej przerwie przystąpić do kolejnego skurczu, tym razem dwusekundowego.
Poradnia Wczesnej Rehabilitacji Poporodowej
Niemniej jednak zalecałabym skorzystanie z usług poradni, które zajmują się rehabilitacją poporodową celem naprowadzenia na właściwe tory i ustawienia optymalnego treningu dla każdej kobiety, która zechce go kontynuować.
Gdzie znajdują się mięśnie Kegla?
Te mięśnie znajdują się w dnie miednicy, czyli wyściełają dno miednicy w taki sposób, że “zamykają” nasz tułów od dołu. Przebiegają od przodu do tyłu i od lewej do prawej strony. W dosyć dużym uproszczeniu składają się z trzech warstw leżących na sobie: warstwy zewnętrznej, którą tworzy mięsień zwieracz odbytu; warstwy środkowej tworzonej przez mięsień poprzeczny głęboki krocza i warstwy wewnętrznej – najbardziej rozbudowanej i najsilniejszej i tworzy ją mięsień dźwigacz odbytu wraz z dwiema parami mięśni dodatkowych, które są odpowiedzialne za rotację boczną i w ogóle ją umożliwiają .
Dlaczego mięśnie dna miednicy są ważne?
Mięśnie te “zamykają” nasz tułów od dołu, a więc są oparciem i stabilizują te narządy wewnętrzne, które znajdują się w obręczy miedniczej. Jakie to są narządy? Układ rozrodczy kobiety czyli macica i pochwa; pęcherz moczowy wraz z cewką moczową oraz jelita ( tutaj największe znaczenie ma dolny odcinek tego jelita czyli jelito grube). Mięśnie dna miednicy jako stabilizatory stanowią niejako warunek do sprawnego działania wymienionych organów.
Jest to więc bardzo złożona struktura, która składa się nie tylko z mięśni, ale także powięzi, ma bardzo dobre unerwienie. Najważniejszym nerwem tej okolic jest nerw sromowy. Jego dysfunkcja powoduje takie problemy jak nietrzymanie moczu, nietrzymanie kału, zaburzenie funkcji seksualnych u człowieka.
Co to znaczy połóg?
Połóg to okres po ciąży i porodzie, w którym cofają się zmiany ciążowe: anatomiczne i morfologiczne. W tym czasie obniża się stężenie hormonów ciążowych oraz progesteronu, estronu i estradiolu. U kobiet karmiących piersią znacznie wzrasta poziom prolaktyny. Po 6 – 8 tygodniach wraca do normy cykl menstruacyjny. W tym samym czasie macica powinna skurczyć się do poprzedniego rozmiaru; temu procesowi mogą towarzyszyć odczuwalne skurcze. Pochwa wraca do stanu przedporodowego około trzeciego tygodnia połogu. Wejście do pochwy pozostaje zazwyczaj swobodniejsze niż przed ciążą.
Na ogól połóg trwa sześć tygodni, które można podzielić na następujące okresy: bezpośredni – pierwsze 24 godziny po porodzie; wczesny połóg – pierwszy tydzień po porodzie; późny połóg – trwający do 6 tygodnia po porodzie. Uwaga! Kobieta może zajść w ciąże już po kilku tygodniach od porodu!
Czym zajmuje się uroginekologia?
Uroginekologia zajmuje się leczeniem wszystkich form nietrzymania moczu, a także obniżeniem narządów miednicy mniejszej i związanymi z tym dolegliwościami. Leczenie odbywa się w sposób interdyscyplinarny, ponieważ często są to problemy kompleksowe. Oznacza to, że pacjentkami zajmują się lekarze specjaliści z różnych dziedzin medycyny, którzy mają wspólny cel: ulżyć pacjentce w jej obciążającym i intymnym problemie. W procesie leczenia, w zależności od rodzaju schorzenia może uczestniczyć ginekolog, urolog, chirurg, neurolog, internista oraz inni specjaliści. Często, kluczową rolę odgrywa także fizjoterapeuta.
Uroginekologia zajmuje się leczeniem następujących jednostek chorobowych:
Wysiłkowe nietrzymanie moczu to niekontrolowana utrata moczu w czasie kichania, kaszlu lub wysiłku fizycznego związanego z napinaniem mięśni brzucha.
Parcia naglące
Parcia naglące to powtarzające się skurcze pęcherza moczowego, które powodują, że Pacjentki niekiedy nawet kilkakrotnie w ciągu godziny zmuszone są do odwiedzania toalety. Jeżeli droga do toalety okazuje się zbyt długa, wówczas dochodzi do niekontrolowanej utraty moczu.
Zaleganie moczu
Zaleganie moczu w pęcherzu prowadzi do nawracających infekcji dróg moczowych, konieczności częstego oddawania moczu, a także może być przyczyną parć naglących.
Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu spowodowane powstaniem połączeń między pęcherzem a pochwą lub macicą, czyli tak zwane przetoki moczowe. Przetoki mogą powstawać po porodach, operacjach ginekologicznych lub naświetlaniu i zupełnie uniemożliwiają kontrolę nad oddawaniem moczu. W moczu mogą się okresowo pojawiać domieszki krwi.
Obniżenie narządów rodnych
Obniżeniu narządów miednicy mniejszej może towarzyszyć nietrzymanie moczu. Zdarza się, że dochodzi do obniżenia tylko pęcherza moczowego i przedniej ściany pochwy lub tylnej ściany pochwy i odbytnicy, lub obniżenia samej macicy. W ekstremalnych przypadkach może dochodzić do całkowitego wypadania macicy. Często towarzyszą temu zaburzenia seksualne, bóle w podbrzuszu, zaparcia i ból podczas oddawania moczu i stolca. Do obniżenia narządów miednicy mniejszej dochodzi najczęściej u osób, które rodziły duże dzieci lub rodziły wielokrotnie drogami natury, które pracują ciężko fizycznie lub wyczynowo trenują sport oraz u cierpiących z powodu nadwagi. W grupie ryzyka znajdują się także kobiety w okresie menopauzy. Choroba nieleczona nasila się, wczesna terapia daje szansę całkowitego wyleczenia.
Dobrze jest też uczyć rozluźniać mięśnie Kegla bo nieraz są nadmiernie napięte z bólu powodowanego np chorobami pęcherza tj neurogennego albo vulvodynia. Częste parcie na pęcherz powoduje stałe napięcie dna miednicy