Mózg – najważniejszy organ człowieka. Zawiaduje czynnościami życiowymi i psychiką. Jeden stan determinuje jakość ludzkiego życia
Niezwykłe jest więc to jak mało o mózgu wiemy. Medycyna umie już odpowiedzieć na pytanie jak mózg choruje i starzeje się. Nie wie jeszce jak te procesy powstrzymać ani odwrócić
lek. med. Iwona Furman – specjalista anestezjologii i intensywnej terapii, Przychodnia Specjalistyczna Prosen
Czy chorobę degeneracyjną mózgu – demencję, Alzheimera, można zatrzymać?
Mózg także się starzeje i choruje. To, co wiemy na pewno o chorobie degeneracyjnej mózgu to, że przebieg choroby jest bardzo indywidualny. i niestety zawsze postępujący. Nieuchronnie choroba ta prowadzi do tak dużego uszkodzenia organizmu, że staje się ono przyczyną śmierci.
Choroby współistniejące
Osoby z chorobą Alzheimera cierpią na różne inne schorzenia. Część pacjentów ma powikłania chorób współistniejących, chociażby choroby wieńcowej czy chorób płuc, nowotworów. Wtedy prawdopodobnie nie nie doczekamy tego momentu, kiedy Alzheimer będzie tak zaawansowane, że pacjent z jego powodu umiera, bo te inne choroby będą prowadziły do śmierci.
Przebieg chorób degeneracyjnych mózgu
Przebieg demencji ma raczej charakter nielinearny. Choroba rozwija się schodkowo, choć w nieregularnych odstępach. Najpierw jest jakieś plateau czyli utrzymujący się dłużej stan rzeczy, po czym wydarza się co coś z pozoru niewinnego: przeziębienie, śmierć kogoś bliskiego, zmiana otoczenia, przeprowadzka i następuje gwałtowny skok choroby. Najczęściej bodźcem do wejścia w kolejna fazę choroby staje się upadek, nawet ten, który nie kończy się złamaniami, ale jedynie potłuczeniami i kilkudniowym leżeniem w łóżku. To oznacza ograniczenie zwyczajnej aktywności, bo boli – to już będzie powód do tego, żeby doszło do skokowego pogorszenia stanu pacjenta jeśli chodzi o funkcje poznawcze, psychikę. Potem znowu jest jakieś plateau. Im starszy jest człowiek, tym mniej ma możliwości adaptacyjnych.
Zespół kruchości
My, lekarze mówimy o zespole kruchości. Jeżeli rozpoznajemy u starszej osoby ten zespół kruchości to mamy na myśli wiele czynników, które się na niego składa. W Polsce większość osób starszych, zwłaszcza powyżej 80 roku życia ma ten zespół. Zespół kruchości zmniejsza szanse na powrót do stanu sprzed upadku czy innego tąpnięcia.
Koncepcja leczenia chorób degeneracyjnych mózgu
Apolipoproteina E w centralnym układzie nerwowym, odpowiada za metabolizm cholesterolu i trójglicerydów. Gdy działa jak należy zapobiega zmianom miażdżycowym i zwyrodnieniowym mózgu. Za predyspozycje genetyczne do rozwoju choroby Alzheimera i miażdżycy odpowiada gen ApoE: ɛ2, ɛ3 i ɛ4.
Koncepcja leczenia polega na tym, żeby chorobę rozpoznać jak najwcześniej. I nawet jeżeli nie mamy pewności, że to łagodne zaburzenie funkcji poznawczych przejdzie z czasem w ciężką, upośledzająca wszystko postać demencji, to im wcześniej włączymy leczenie tym szansa na to, że ochronimy chociaż część komórek jest większa. Oznacza to, że na na koniec będzie tych komórek aktywnych procentowo więcej, a więc leczenie w ten sposób włączane jest najskuteczniejsze. Prowadzone na całym świecie badania kliniczne nad nowymi lekami w chorobie Alzheimera właśnie na tym się opierają. Wszystko to, co co się dzieje w nauce poświęconej starzeniu mózgu nie dotyczy końcowych etapów choroby, tylko wczesnego jej wykrywania. A więc ustalamy jak i jakie badania zrobić, żeby jak najwcześniej uzyskać diagnozę i włączać leki, które będą chroniły mózg przed wnikaniem czy pojawianiem się w komórce białek uszkadzających. Niestety na tym etapie nie ma jeszcze wyników badań, które pozwalałyby bardzo optymistycznie myśleć o leczeniu chorób degeneracyjnych.
Mózg – czy skłonność do degeneracji jest dziedziczna?
Jednym z narzędzi rozpoznawania tych chorób jest badanie genetyczne. Jeśli w rodzinie występowała choroba Alzheimera, można zrobić badanie genetyczne, które określi czy mamy geny, które w nieprawidłowy sposób metabolizują apolipoproteiny. Dzięki temu może wiedzieć bardzo wcześnie czy w ogóle mamy uwarunkowania genetyczne. Wynikającą z naszych obserwacji prawda jest jednak taka, że ci, którzy mają uwarunkowania genetyczne nie zawsze rozwijają chorobę. Mamy też całą grupę pacjentów, którzy nie mają uwarunkowań genetycznych, a rozwijają chorobę. Przebieg tych chorób też u każdego jest inny, to kwestia niezwykle indywidualna.
Po co to wiedzieć?
Gdy z pacjentami i ich rodzinami często słyszę pytanie: po co mam wiedzieć, że zachoruję? Robiliśmy nawet takie badanie wśród pacjentów i ich rodzin pytając czy chcą wiedzieć – na ogól odpowiedz była negatywna. Wydaje się, że życie z taką informacją jest bardzo trudne. Natomiast prawda jest taka, że jeżeli wiem, że potencjalnie problem może mnie dotyczyć bardziej niż innych osób, to choć nie mogę tego zmienić, nie mogę tego leczyć, ale mogę zadbać o to, żeby w momencie, kiedy już nie będę decyzyjna, nie będę mogła stanowić o sobie, to będę przygotowana. Zabezpieczę odpowiednie środki, zdecyduję kto nie ma mną opiekować. Bo opieka nad pacjentami z Choroba Alzheimera i demencja jest niezwykle kosztowna.
Dodaj komentarz